|
1. Πως αιωνα σημαινουσιν.
Αιωνα σημαινοντες ηλιον και σεληνην γραφουσι δια το αιωνια ειναι
στοιχεια.
Αιωνα δ' ετερως γραψαι βουλομενοι οφιν ζωγραφουσιν εχοντα την ουραν
υπο το λοιπον σωμα κρυπτομενην, ον καλουσιν Αιγυπτιοι ουραιον, ο εστιν
Ελληνιστι βασιλισκον, ονπερ χρυσουν ποιουντες θεοις περιτιθεασιν.
αιωνα δε λεγουσιν Αιγυπτιοι δια τουδε του ζωου δηλουσθαι, επειδη τριων
γενων <τοιουτων> οφεων καθεστωτων τα μεν λοιπα θνητα υπαρχει, τουτο
δε μονον αθανατον, ο και προσφυσησαν ετερω παντι ζωω διχα και του δακειν
αναιρει · οθεν, επειδη δοκει ζωης και θανατου κυριευειν, δια τουτο
αυτον επι της κεφαλης των θεων επιτιθεασι.
Κοσμον βουλομενοι γραψαι οφιν ζωγραφουσι την εαυτου εσθιοντα ουραν, εστιγμενον φολισι ποικιλαις, δια μεν των φολιδων αινιττομενοι τους εν τω κοσμω αστερας. βαρυτατον δε το ζωον καθαπερ και η γη, λειοτατον δε ωσπερ υδωρ · καθ' εκαστον δε ενιαυτον το γηρας οφις αποδυεται, καθ' ο και ο εν τω κοσμω ενιαυσιος χρονος εναλλαγην ποιουμενος νεαζει · τω δε ως τροφη χρησθαι τω εαυτου σωματι σημαινει το παντα οσα εκ της θειας προνοιας εν τω κοσμω γενναται, ταυτα παλιν και την μειωσιν εις αυτον λαμβανειν.
Ενιαυτον δε βουλομενοι δηλωσαι Ισιν, τουτεστι γυναικα, ζωγραφουσι,
τω δε αυτω και την θεον σημαινουσιν. Ισις δε παρ’ αυτοις εστιν αστηρ,
Αιγυπτιστι καλουμενος Σοθις, Ελληνιστι δε Αστροκυων, ος και δοκει
βασιλευειν των λοιπων αστερων, οτε μεν μειζων, οτε δε ησσων ανατελλων,
και οτε μεν λαμπροτερος, εσθ’ οτε δ’ ουχ ουτως · ετι δε και, διοτι
κατα την τουτου του αστρου ανατολην σημειουμεθα περι παντων των εν
τω ενιαυτω μελλοντων τελεισθαι, διοπερ ουκ αλογως τον ενιαυτον Ισιν
λεγουσι.
Και ετερως δε ενιαυτον γραφοντες, φοινικα ζωγραφουσι, δια το το δενδρον
τουτο μονον των αλλων κατα την ανατολην της σεληνης μιαν βαϊν γενναν,
ως ταις δωδεκα βαεσιν ενιαυτον απαρτιζεσθαι.
Μενα δε γραφοντες βαϊν ζωγραφουσιν η σεληνην επεστραμμενην εις το κατω · βαϊν μεν της προειρημενης επι του φοινικος αιτιας χαριν · σεληνην δε επεστραμμενην εις το κατω, επειδη φασιν εν τη ανατολη πεντεκαιδεκα μοιρων υπαρχουσαν προς το ανω τοις κερασιν εσχηματισθαι, εν δε τη αποκρουσει τον αριθμον των τριακοντα ημερων πληρωσασαν εις το κατω τοις κερασι νευειν.
5. Πως το ενισταμενον ετος.
Ετος το ενισταμενον γραφοντες τεταρτον αρουρας γραφουσιν. εστι δε μετρον γης η αρουρα πηχων εκατον· βουλομενοι τε ετος ειπειν, τεταρτον λεγουσιν, επειδη φασι κατα την ανατολην του αστρου της Σωθεως μεχρι της αλλης ανατολης τεταρτον ημερας προστιθεσθαι, ως ειναι το ετος του θεου τριακοσιων εξηκοντα πεντε ημερων <και τεταρτου>, οθεν και δια τετραετηριδος περισσην ημεραν αριθμουσιν Αιγυπτιοι · τα γαρ τεσσαρα τεταρτα ημεραν απαρτιζει.
6. Τι δηλουσιν ιερακα γραφοντες.
Θεον βουλομενοι σημηναι η υψος η ταπεινωσιν η υπεροχην η αιμα η νικην
{η Αρεα η Αφροδιτην} ιερακα ζωγραφουσι.
θεον μεν δια το πολυγονον ειναι ζωον και πολυχρονιον · ετι γε μην,
επει και δοκει ειδωλον ηλιου υπαρχειν, παρα παντα τα πετεινα προς
τας αυτου ακτινας οξυωπουν, αφ’ ου και ιατροι προς ιασιν οφταλμων
τη ιερακια βοτανη χρωνται, οθεν και τον ηλιον, ως κυριον οντα ορασεως,
εσθ’ οτε ιερακομορφον ζωγραφουσιν.
υψος δε, επει τα μεν ετερα ζωα εις υψος πετεσθαι προαιρουμενα πλαγιως
περιφερεται, αδυνατουντα κατευθυ χωρειν, μονος δε ιερας εις υψος κατευθυ
πετεται ·
ταπεινωσιν δε, επει τα ετερα ζωα ου κατα καθετον προς τουτο χωρει,
πλαγιως δε καταφερεται, ιεραξ δε κατευθυ επι το ταπεινον τρεπεται
·
υπεροχην δε, επειδη δοκει παντων των πετεινων διαφερειν·
αιμα δε, επειδη φασι τουτο το ζωον υδωρ μη πιπειν, αλλ’ αιμα·
νικην δε, επειδη δοκει τουτο το ζωον παν νικαν πετεινον. επειδαν γαρ
υπο ισχυροτερου ζωου καταδυναστευηται, το τηνικαυτα εαυτον υπτιασας
εν τω αερι ως τους μεν ονυχας αυτου εν τω ανω εσχηματισθαι, τα δε πτερα
και τα οπισθια εις τα κατω, την μαχην ποιειται · ουτω γαρ το αντιμαχομενον
αυτω ζωον το αυτο ποιησαι αδυνατουν εις ητταν ερχεται.
7. Πως δηλουσι ψυχην.
Ετι γε μην και αντι ψυχης ο ιεραξ τασσεται εκ της του ονοματος ερμηνειας. καλειται γαρ παρ’ Αιγυπτιοις ο ιεραξ βαιεθ, τουτο δε το ονομα διαιρεθεν ψυχην και καρδιαν · εστι γαρ το μεν βαι ψυχη, το δε ηθ καρδια, η δε καρδια κατ’ Αιγυπτιους ψυχης περιβολος, ωστε σημαινειν την συνθεσιν του ονοματος ψυχην εγκαρδιον · αφ’ ου και ο ιεραξ δια το προς την ψυχην συμπαθειν υδωρ ου πινει το καθολου, αλλ’ αιμα, ω και η ψυχη τρεφεται.
8. Πως Αρεα και Αφροδιτην.
Αρεα δε γραφοντες και Αφροδιτην δυο ιερακας ζωγραφουσιν, ων τον αρσενα
εικαζουσιν Αρει, την δε θηλειαν Αφροδιτη, επειδη τα μεν αλλα θηλυκα
ζωα προς πασαν μιξιν τω ανδρι ουχ υπακουει καθαπερ ιεραξ · τριακοντακις
γαρ της ημερας βασανιζομενη, επειδαν αναχωρηση, φωνηθεισα υπο του
αρσενος, παλιν υπακουει · διο και πασαν θηλειαν τω ανδρι πειθομενην
Αιγυπτιοι Αφροδιτην καλουσι, την δε μη πειθομενην ουχ ουτω προσαγορευουσι.
δια τουτο και ηλιω τον ιερακα ανεθεσαν · παραπλησιως γαρ τω ηλιω τον
τριακοντα αριθμον εν τω πλησιασμω της θηλειας αποδιδωσιν.
ετερως δε τον Αρεα και την Αφροδιτην γραφοντες δυο κορωνας ζωγραφουσιν
ως ανδρα και γυναικα, επει τουτο το ζωον δυο ωα γεννα, αφ’ ων αρρεν
και θηλυ γεννασθαι δει · επειδαν δε γεννηση, οπερ σπανιως γινεται.
δυο αρσενικα η δυο θηλυκα, τα αρσενικα τας θηλειας γαμησαντα ου μισγεται
ετερα κορωνη, ουδε μην η θηλεια ετερα κορωνη μεχρι θανατου, αλλα μονα
τα αποζυγεντα διατελει · διο και μια κορωνη συναντησαντες οιωνιζονται
οι ανθρωποι ως χηρευοντι συνηντηκοτες ζωω της δε τοιαυτης αυτων ομονοιας
χαριν μεχρι νυν οι Ελληνες εν τοις γαμοις · εκκορι κορι κορωνη λεγουσιν
αγνοουντες.
9. Πως γαμον.
Γαμον δε δηλουντες δυο κορωνας ζωγραφουσι του λεχθεντος χαριν.
10. Πως μονογενες.
Μονογενες δε δηλουντες η γενεσιν η πατερα η κοσμον η ανδρα κανθαρον
ζωγραφουσι.
μονογενες μεν, οτι αυτογενες εστι το ζωον υπο θηλειας μη κυοφορουμενον.
μονη γαρ γενεσις αυτου τοιαυτη εστιν · επειδαν ο αρσην βουληται παιδοποιησασθαι,
βοος αφοδευμα λαβων πλασσει σφαιροειδες παραπλησιον τω κοσμω σχημα,
ο εκ των οπισθιων μερων κυλισας απο ανατολης εις δυσιν, αυτος προς
ανατολην βλεπει, ινα αποδω το του κοσμου σχημα (αυτος γαρ απο του απηλιωτου
εις λιβα φερεται, ο δε των αστερων δρομος απο λιβος εις απηλιωτην).
ταυτην ουν την σφαιραν κατορυξας εις γην κατατιθεται επι ημερας
εικοσιοκτω, εν οσαις και η σεληνη ημεραις τα δωδεκα ζωδια κυκλευει,
υφ’ ην απομενον ζωογονειται το των κανθαρων γενος · τη ενατη δε και
εικοστη ημερα ανοιξας την σφαιραν εις υδωρ βαλλει (ταυτην γαρ την
ημεραν νομιζει συνοδον ειναι σεληνης και ηλιου, ετι τε και γενεσιν
κοσμου), ης ανοιγομενης εν τω υδατι ζωα εξερχεται, τουτεστιν οι κανθαροι.
γενεσιν δε δια την προειρημενην αιτιαν ·
πατερα δε, οτι εκ μονου πατρος την γενεσιν εχει ο κανθαρος
·
κοσμον δε, επειδη κοσμοειδη την γενεσιν ποιειται ·
ανδρα δε, επειδη θηλυκον γενος αυτοις ου γινεται.
εισι δε και κανθαρων ιδεαι τρεις. πρωτη μεν αιλουρομορφος και ακτινωτη,
ηνπερ και ηλιω ανεθεσαν δια το συμβολον · φασι γαρ τον αρρενα αιλουρον
συμμεταβαλλειν τας κορας τοις του ηλιου δρομοις · υπεκτεινονται μεν
γαρ κατα πρωι προς την του θεου ανατολην, στρογγυλοειδεις δε γινονται
κατα το μεσον της ημερας, αμαυροτεραι δε φαινονται δυνειν μελλοντος
του ηλιου, οθεν και το εν Ηλιουπολει ξοανον του θεου αιλουρομορφον
υπαρχει. εχει δε πας κανθαρος και δακτυλους τριακοντα δια την τριακονταημερον
του μηνος, εν αις ο ηλιος ανατελλων τον εαυτου ποιειται δρομον.
δευτερα δε γενεα η δικερως και ταυροειδης, ητις και τη σεληνη καιθιερωθη,
αφ’ ου και τον ουρανιον ταυρον υψωμα της θεου ταυτης λεγουσιν ειναι
παιδες Αιγυπτιων. τριτη δε η μονοκερως και ιβιομορφος, ην Ερμη διαφερειν
ενομισαν καθα και ιβις το ορνεον.
11. Τι γυπα γραφοντες δηλουσι.
Μητερα δε γραφοντες η βλεψιν η οριον η προγνωσιν η ενιαυτον η ουρανιαν
η ελεημονα η Αθηναν η Ηραν η δραχμας δυο γυπα ζωγραφουσι.
μητερα μεν, επειδη αρρεν εν τουτω τω γενει των ζωων ουχ υπαρχει, η δε
γενεσις αυτων γινεται τροπω τοιωδε · οταν οργαση προς συλληψσιν η
γυψ, την φυσιν εαυτης ανοιξασα προς βορεαν ανεμον υπο τουτου οχευεται
επι ημερας πεντε, εν αις ουτε ποτου μεταλαμβανει ποθουσα παιδοποιιαν.
εστι δε και αλλα γενη ορνεων, α υπο ανεμου συλλαμβανει, ων τα ωα προς
βρωσιν αυτο μονον, ουκετι δε προς ζωογονιαν εστι χρησιμα, γυπων δε
υπηνεμιον ποιουμενων την τοχειαν, η των ωων γενεσις ζωογονειται.
βλεψιν δε, επειδη των αλλων ζωων απαντων οξυωπεστερον ορα η γυψ, εν
μεν ανατολη του ηλιου οντος προς δυσιν βλεπουσα, εν δυσει δε του θεου
υπαρχοντος προς ανατολην εξ ικανου διαστηματος ποριζομενη τα προς
βρωσιν αυτη χρησιμα.
οριον δε, διοτι πολεμου μελλοντος τελειουσθαι τον τοπον οριζει, εν
ω μελλει ο πολεμος γινεσθαι προ ημερων επτα επ’ αυτον παραγινομενη
·
προγνωσιν δε η της προειρημενης αιτιας χαριν η οτι επι πυκτιδα γινομενη
η εν αγρα προς τους πλειονας σφαζομενους και ηττωμενους βλεπει ταμιευομενη
την εαυτης εκ των πτωματων τροφην, παρ’ ο και οι αρχαιοι βασιλεις
κατασκοπους επεμπον σκεπτομενους κατα ποιον του πολεμου αι γυπες
βλεπουςι μερος εντευθεν σημειουμενοι τους ηττωμενους ·
ενιαυτον δε δια το εν τουτω τω ζωω τριακοσιας εξηκοντα πεντε ημερας
του ετους διαιρεισθαι, εν αις ο ενιαυσιος εκτελειται χρονος, εκατον
γαρ εικοσιν ημερας εγκυος μενει και τας ισας τους νεοσσους εκτρεφει,
ταις δε λειπουσαις εκατον εικοσι την εαυτης επιμελειαν ποιειται,
μητε κυοφορουσα μητε τρεφουσα, παρασκευαζουσα δε εαυτην εις ετεραν
συλληψσιν, τας δε λοιπας πεντε του ετους ημερας, ως ηδη προιεπον, εις
την του ανεμου οχειαν καταναλισκει.
ελεηνομα δε, οπερ δοκει παρα τισιν εναντιωτατον υπαρχειν, επει τουτο το
ζωον παντα αναιρει · ηναγκασθησαν δε τουτο γραψαι, επειδη εν ταις
εκατον εικοσιν ημεραις, εν αις τα εαυτης εκτρεφει τεκνα, επι πλειον
ου πετεται, περι δε τους νεοσσους και την τουτων εκτροφην ασχολειται,
εν αις απορησασα τροφης, ην παρασχηται τοις νηπιοις, τον εαυτης μηρον
ανατεμουσα παρεχει τοις τεκνοις του αιματος μεταλαμβανειν, ως μη
απορησαντα τροφης αναιρεθηναι.
Αθηναν δε και Ηραν, επειδη δοκει παρ’ Αιγυπτιοις Αθηνα μεν το ανω του
ουρανου ημισφαιριον απειληφεναι, το δε κατω Ηρα, οθεν και ατοπον ηγουνται
αρσενικως δηλουν τον ουρανον. θηλυκως μεντοι την ουρανον, διοτι και η γενεσις ηλιου και σεληνης και των λοιπων αστερων
εν αυτω αποτελειται, οπερ εστι θηλειας εργον. και το των γυπων δε, ως
προιεπον, γενος θηλειων εστι γενος μονων, δι’ ην αιτιαν και παντι
θηλυκω ζωδιω οι Αιγυπτιοι γυπα ως βασιλειον επιτιθεασιν, αφ’ ου και
πασαν θεαν, ινα μη περι εκαστης γραφων μηκυνω τον λογον, {Αιγυπτιοι}
<δι’ αυτης σημαινουσι>.
{μητερα ουν θελοντες σημηναι, γυπα ζωγραφουσι · μητηρ γαρ εστι θηλυκου
ζωου · }
ουρανιαν δε, ου γαρ αρεσκει αυτοις τον ουρανον λεγειν, καθως προιεπον,
επει τουτων η γενεσις εκειθεν εστι ·
δραχμας δε δυο, διοτι παρ’ Αιγυπτιοις μονας εστιν αι δυο γραμμαι,
μονας δε παντος αριθμου γενεσις. ευλογως ουν δυο δραχμας βουλομενοι
δηλωσαι γυπα γραφουσιν, επει μητηρ δοκει και γενεσις ειναι καθαπερ
και η μομας.
12. Πως Ηφαιστον <και Αθηναν> γραφουσιν.
Ηφαιστον δε γραφοντες κανθαρον και γυπα ζωγραφουσιν, Αθηναν δε γυπα και κανθαρον. {δοκει γαρ αυτοις ο κοσμος συνεσταναι εκ τε αρσενικου και θηλυκου · <επι μεν του Ηφαιστου αρσενος> υπαρχοντος κανθαρον γραφουσιν, επι δε της Αθηνας την γυπα γραφουσιν.} ουτοι γαρ μονοι θεων παρ’ αυτοις αρσενοθηλεις υπαρχουσι.
13. Τι αστερα γραφοντες δηλουσι.
Θεον δε εγκοσμιον σημαινοντες η ειμαρμενην η τον πεντε
αριθμον αστερα ζωγραφουσι. θεον μεν, επειδη προνοιαν θεου την νικην
προστασσει, η των αστερων και του παντος κοσμου κινησις εκτελειται
· δοκει γαρ αυτοις δικα θεου μηδεν ολως συνεσταναι ·
ειμαρμενην δε, επει και αυτη εξ αστρικης οικονομιας συνισταται ·
Τον δε πεντε αριθμον, επειδη πληθους οντος εν ουραν πεντε μονοι εξ
αυτων κινουμενοι την του κοσμου οικονομιαν εκτελουσι.
14. Τι κυνοκεφαλον γραφοντες δηλουσι.
Σεληνην δε γραφοντες η οικουμενην η γραμματα η ιερεα η οργην η κολυμβον
κυνοκεφαλον ζωγραφουσι.
σεληνην μεν, επειδη το ζωον τουτο συμπαθειαν τινα προς την της θεου
συνοδον εκτησατο. οταν γαρ εν τω μερει της ωρας η σεληνη συνοδευουσα
ηλιω αφωτιστος γενηται, τοτε ο μεν αρσην κυνοκεφαλος ου βλεπει ουδε
εσθιει, αχθεται δε εις την γην νενευκως, καθαπερ πενθων την της σεληνης
αρπαγην, η δε θηλεια μετα του μη οραν και ταυτα τω αρσενι πασχειν, ετι
δε και εκ της ιδιας φυσεως αιμασσεται · διο και μεχρι νυν εν τοις ιεροις
τρεφονται κυνοκεφαλοι, οπως εξ αυτων γινωσκηται το ηλιου και σεληνης
μερος της συνοδου.
οικουμενην δε, επειδη εβδομηκοντα δυο χωρας τας αρχαιας φασι της οικουμενης
ειναι · τουτους δε τρεφονεμους εν τοις ιεροις και επιμελειας τυγχανοντας
ου, καθαπερ τα λοιπα ζωα εν ημερα μια τελευτα, ουτω και τουτους, αλλα
μερος αυτων καθ’ εκαστην ημεραν νεκρουμενον υπο των ιερεων θαπτεσθαι,
του λοιπου σωματος εν τω κατα φυσιν οντος · εως δ’ αν αι εβδομηκοντα
και δυο πληρωθωσιν ημεραι, τοτε ολος αποθνησκει.
γραμματα δε, επειδη εστι συγγενεια κυνοκεφαλον Αιγυπτια επισταμενων
γραμματα, παρ’ ο εις ιερον επειδαν πρωτα κομισθη κυνοκεφαλος, δελτον
αυτω παρατιθησιν ο ιερευς και σχοινιον και μελαν πειραζων ει εκ της
επισταμενης εστι συγγενειας γραμματα και ει γραφει. ετι τε και το
ζωον επι’ Ερμη ενεμηθη τω παντων μετεχοντι γραμματων.
ιερεα δε, οτι φυσει ο κυνοκεφαλος ιχθυν ουκ εσθιει, αλλ’ ουδε ιχθυωμενον
αρτον, καθαπερ και ο ιερεις {εκτος} · γενναται τε περιτετμημενος, ην
και οι ιερεις επιτηδευουσι περιτομην.
οργη δε, επειπερ το ζωον τουτο παρα τα αλλα θυμικωτατον τε και οργιλον
υπαρχει ·
κολυμβον δε, διοτι τα μεν αλλα ζωα κολυμβω χρωμενα ρυπαρα φαινεται,
μονον δε τουτο, εις ον τοπον ποηρηται πορευθηναι, κολυμβα κατα μηδεν
τω ρυπω παραφερομενον.
15. Πως γραφουςι σεληνης ανατολην.
Σεληνης δε ανατολην γραφειν βουλομενοι παλιν κυνοκεφαλον ζωγραφουσι σχηματι τοιωδε · εστωτα και τας χειρας εις ουρανον επαιροντα βασιλειον τε επι της κεφαλης εχοντα. τουτο γραφουσι το σχημα επι της ανατολης ο κυνοκεφαλος ποιειται, ως επειν προσευχομενος τη θεω, επειδη αμφοτεροι φωτος μετειληφασι.
16. Πως ισημεριας δυο.
Ισημεριας δυο παλιν σημαινοντες κυνοκεφαλον καθημενον ζωγραφουσι ζωον. εν ταις δυσι γαρ ισημεριαις του ενιαυτου δωδεκακις της ημερας καθ’ εκαστην ωραν ουρει, το δε αυτο και ταις δυσι νυξι ποιει · διοπερ ουκ αλογως εν τοις υδρολογιοις αυτων Αιγυπτιοι κυνοκεφαλον καθημενον γλυφουσιν, εκ δε του μοριου αυτω υδωρ επιρρεον ποιουσιν, επει, ωσπερ προειπον, τας της ισημεριας δωδεκα σημαινει ωρας · ινα δε μη ευρυτερον το υδωρ κατα το στομα του κατασκευασματος υπαρχη, δι’ ου το υδωρ εις το ωρολογιον αποκρινεται, μηδε παλιν στενωτερον (αμφοτερων γαρ χρεια, το μεν γαρ ευρυτερον ταχεως εκφερον το υδωρ ουχ υγιως την αναμετρησιν της ωρας αποτελει, το δε στενωτερον κατ’ ολιγον και βραδεως απολυον τον κρουνον), εως της ουρας τρυμα διειραντες προς το ταυτης παχος σιδηρον κατασκευαζουσι προς την προκειμενην χρειαν · τουτο δε αυτοις αρεσκει ποιειν ουκ ανευ λογου τινος, ως ουδε επι των αλλων, και οτι εν ταις ισημεριαις μονος των αλλων ζωων δωδεκακις της ημερας κραζει καθ’ εκαστην ωραν.
17. Πως θυμον δηλουσι.
Θυμον δε βουλομενοι δηλωσαι λεοντα ζωγραφουσι · κεφαλην γαρ εχει μεγαλην το ζωον και τας μεν κορας πυρωδεις, το δε προσωπον στρογγυλον, και περι αυτο ακτινοειδεις τριχας κατα μιμησιν ηλιου, οθεν και υπο τον θρονον του Ωρου λεοντας υποτιθεασι δεικνυντες το προς τον θεον του ζωου συμβολον, ηλιος δε ο Ωρος απο του των ωρων κρατειν.
18. Πως αλκην γραφουιν.
Αλκην δε γραφοντες λεοντος τα εμπροσθεν ζωγραφουσι δια το ευσθενεστερα αυτο υπαρχειν ταυτα τα μελη του σωματος.
19. Πως εγρηγοροτα γραφουσιν.
Εγρηγοροτα δε γραφοντες η και φυλακα λεοντος γραφουσι κεφαλην, επειδη ο λεων εν τω εγρηγορεναι μεμυκε τους οφθαλμους, κοιμωμενος δε ανεωγοτας τουτους εκει, οπερ εστι του φυλασσειν σημειον. διοπερ και συμβολικως τοις κλειθροις των ιερων λεοντας ως φυλακας παρειληφαςι.
20. Πως φοβερον.
Φοβερον δε σημαινοντες τω αυτω χρωνται σημειω, επειδη αλκιμωτατον υπαρχον τουτο το ζωον παντας εις φοβον τους ορωντας φερει.
21. Πως Νειλου αναβασιν.
Νειλου δε αναβασιν σημαινοντες, ον καλουσιν Αιγυπτιστι Νουν – ερμηνευθην δε σημαινει νεον – , ποτε μεν
λεοντα γραφουσι, ποτε δε τρεις υδριας μεγαλας, ποτε δε ουρανον και
γην υδωρ αναβλυζουσαν.
λεοτα μεν, επειδη ο ηλιος λεοντι <συγ>γενομενος πλειονα τεν αναβασιν
του Νειλου ποιειται, ωστε εμμενων τω ζωδιω τουτω το διμοιρον του νεου
υδατος πλημμυρει πολλακις, οθεν και χολεδρας και τους εισαγωγεις
των ιερων κρηνων λεοντομορφους κατεσκευασαν οι αρχαιοι των ιερατικων
εργων προσταται, αφ’ ου και μεχρι νυν κατ’ ευχην πλεονασμου υγροτητος
και εν <τοις υδραγωγιοις> των χωριων γενοντες, τον οινον δια των
λεοντων <εκπεμπουσι>.
τρια δε υδρεια <η ουρανον και γην υδωρ βλυζουσαν> – Νουν ομοιουντες καρδια γλοσσαν εχουση · καρδια μεν,
επειδη παρ’ αυτοις το ηγεμονικον εστι του σωματος αυτη, καθαπερ ο
Νειλος της Αιγυπτου ηγεμων καθεστηκε, γλωσση δε, οτι δια παντος εν
υγρω υπαρχουσαν ταυτην και γενετειραν του ειναι καλουσι. – τρια δε
υδρεια, και ουτε πλειονα, ουτε ηττονα, επειδη δε της αναβασεως εργασια
κατ’ αυτους τριμερης υπαρχει, εν μεν υπερ της Αιγυπτιας γης ταξαντας,
επειδη εστι καθ’ αυτην υδατος γεννητικη, ετερον δε υπερ του ωκεανου,
και γαρ απο τουτου υδωρ παραγινεται εις Αιγυπτον εν τω της αναβασεως
καιρω, τριτον δε υπερ των ομβρων, οι γινονται κατα τα νοτια της Αιθιοπιας
μερη κατα τον της αναβασεως του Νειλου καιρον.
οτι δε γεννα η Αιγυπτος το υδωρ, δυνατον εστιν ενθευθεν μαθειν · εν
γαρ τω λοιπω κλιματι του κοσμου αι των ποταμων πλημμυραι εν τω χειμωνι
αποτελουνται υπο των συνεχων ομβρων του τοιουτου συμβαινοντος, μονη
δε η Αιγυπτιων γη, επει μεση της οικουμενης υπαρχει καθαπερ εν τω οφθαλμω
η λεγομενη κορη, θερους αγει την του Νειλου εαυτη αναβασιν.
22. Πως Αιγυπτον γραφουσιν.
Αιγυπτον δε γραφοτες θυμιατηριον καιομενον ζωγραφουσι και επανω καρδιαν δηλουντες οτι, ως η του ζηλοτυπου καρδια δια παντος πυρουται, ουτως η Αιγυπτος εκ της θερμοτητος δια παντος ζωογονει τα εν αυτη η παρ’ αυτη υπαρχοντα.
23. Πως ανθρωπον {μη} αποδημησαντα της πατριδος.
Ανθρωπον της πατριδος {μη} αποδημησαντα σημαινοντες ονοκεφαλον ζωγραφουσιν, επειδη ουτε ακουει τινος ιστοριας ουτε των επι ξενης γινομενων αισθανεται.
24. Πως φυλακτηριον.
Φυλακτηριον δε γραφειν βουλομενοι δυο κεφαλας ανθρωπων ζωγραφουσι, την μεν του αρσενος εσω βλεπουσαν, την δε θηλυκην εξω · ουτω γαρ, φασιν, ουδεν των δαιμονιων εφαψεται, επειδη και χωρις γραμματων ταις δυσι κεφαλαις εαυτους φυλακτηριαζουσι.
25. Πως ανθρωπον απλαστον γραφουσιν.
Απλαστον δε ανθρωπον γραφοντες βατραχον ζωγραφουσιν, επειδη η τουτου γενεσις εκ του ποταμου ιλυος αποτελειται · οθεν και εσθ’ οτε οραται τω μεν ετερω μερει αυτου βατραχω, τω δε λοιπω γεωδει τινι εμφερης, ως και εκλιποντι τω ποταμω συνεκλειπειν.
26. Πως ανοιξιν.
Ανοιξιν δε θελοντες δηλωςαι λαγωον ζογραφουςι δια το παντοτε τους οφθαλους ανεωγοτας εχειν τουτο το ζωον.
27. Πως το λεγειν.
Το λεγειν δε γραφοντες γλοσσαν ζωγραφουσι και υφαιμον οφθαλμον, τα
μεν πρωτεια της λαλιας τη γλωσση μεριζοντες, τα δευτερεια δε ταυτης
τοις οφθαλμοις · ουτω γαρ οι γε λογοι τελειως της ψυχης καθεστηκασι
προς τα κινηματα αυτης συμμεταβαλλοντες.
[Ηιπερ και ετερα λαλια παρ’ Αιγυπτιοις ονομαζεται.] ετερως δε το λεγειν
σημαινοντες γλωσσαν και χειρα υποκατω γραφουσι τη μεν γλωσση τα πρωτεια
του λογου δεδωκοτες, τη δε χειρι ως τα της γλωσσης βουληματα ανυουση
τα δευτερα.
28. Πως αφωνιαν.
Αφωνιαν δε γραφοντες αριθμον ¸α΄·Ϟ΄·ε΄ γραφουσιν, ος τριετους εστι χρονου αριθμος εκ τριακοσιων εξηκοντα πεντε ημερων του ετους υπαρχοντος εφ’ ον χρονον μη λαλησαν το παιδιον σημειουται ως παραπεποδισμενον τη γλωσση.
29. Πως φωνην μακροθεν.
Φωνην δε μακροθεν βουλομενοι δηλωσαι, ο καλειται παρ’ Αιγυπτιοις ουαιε, αερος φωνην γραφουσι, τουτεσι βροντην, ης ουδεν καταφθεγγει μειζον η δυναμικωτερον.
30. Πως αρχαιογονιαν.
Αρχαιογονιαν δε γραφοντες παπυρου ζωγραφουσι δεσμην δια τουτου δηλουτες τας πρωτας τροφας · τροφων γαρ ουκ αν τις ευροι η γονης αρχην.
31. Πως γευσιν.
Γευσιν δε δηλουντες αρχην στοματος ζωγραφουσιν, επειδη πασα γευσις μεχρι ταυτης σωζεται, γευσιν δε λεγω τελειαν. γευσιν δε τελειαν δηλουντες γλωσσαν επι οδοντων ζωγραφουσιν, επειδη πασα γευσις τουτοις τελειται.
32. Πως ηδονην.
Ηδονην δε βουλομενοι δηλωςαι δεκαεξ αριθμον γραφουσιν · απο γαρ τουτων των ετων αρχην της προς γυναικας συνουσιας και τεκνων γενεσεως οι ανδρες εχουσι.
33. Πως συνουσιαν.
Συνουσιαν δε δηλουντες δυο δεκαεξ αριθμους γραφουσιν · επειδη γαρ τα δεκαεξ ηδονην ειπομεν ειναι, η δε συνουσια εκ δυο ηδονων συνεστηκεν, εκ τε του ανδρος και της γυναικος, δια τουτο τα αλλα δεκαεξ προσγραφουσιν.
34. Πως ψυχη ενταυθα πολυν χρονον διατριβουσαν.
Ψυχην δε ενταυτθα πολυν χρονον διατριβουσαν βουλομενοι γραψαι η πλημμυραν φοινικα το ορνεον ζωγραφουσι. ψυχην μεν, επειδη παντων των εν τω κοσμω πολυχρονιωτατον υπαρχει τουτο το ζωον · πλημμυραν δε, επειδη ηλιου εστιν ο φοινιξ συμβολον, ου μηδεν εστι πλειον κατα τον κοσμον. παντων γαρ επιβαινει και παντας εξερευνα ο ηλιος, ειθ’ ουτω πολυσ<κοπος> ονομασθησεται.
35. Πως τον χρονιως απο ξενης επιδημουντα.
Και τον χρονιως δε απο ξενης επιδημουντα δηλουντες παλιν φοινικα το ορνεον ζωγραφουσιν. ουτος γαρ εις Αιγυπτον, επαν η χρονος του μοιριδιου αυτον καταλαμβανειν μελλη, δια πεντακοσιων ετων παραγινεται και αποδους, εαν φθαση, εντος της Αιγυπτου το χρεων κηδευεται μυστικως, και οσα επι των αλλων ιερων ζωων Αιγυπτιοι τελουσι, ταυτα και τω φοινικι υπαρχειν οφειλει. λεγεται γαρ μαλλον των αλλων ανθρωπων ηλιω χαιρειν υπ’ Αιγυπτιων, διο και τον Νειλον αυτοις πλημμυρειν υπο της θερμοτητος τουτου του θεου, περι ου μικρον εμπροσθεν ο λογος αποδοθησεται σοι παρ’ ημων.
36. Πως καρδιαν γραφουσι.
Καρδιαν βουλομενοι γραφειν ιβιν ζωγραφουσι · το γαρ ζωον Ερμη ωκειωται, πασης καρδιας και λοισμου δεσποτη, επει και η ιβις αυτο καθ’ αυτο τη καρδια εστιν εμφερης, περι ου λογος πλειστος παρ’ Αιγυπτιοις φερομενος.
37. Πως παιδειαν.
Παιδειαν δε γραφοντες ουρανον δροσον βαλλοντα ζωγραφουσι δηλουντες οτι, ωσπερ δροσος πιπτουσα εις παντα τα φυτα χωρει και τα μεν φυσιν εχοντα απαλυνεσθαι, απαλυνει, τα δε σκληρα μενοντα εκ της ιδιας φυσεως αδυνατει το αυτο τοις ετεροις εκτελειν, ουτω και επι των ανθρωπων η μεν παιδεια κοινη καθεστηκεν, ηνπερ ο μεν εμφυης ως δροσον αρπαζει, ο δε αφυης αδυνατει τουτο δρασαι.
38. Πως Αιγυπτια γραμματα.
Αιγυπτια δε γραμματα δελουντες <η κοσκινον> η ιερογραμματεα η περας
μελαν και <δελτον> και σχοινον ζωγραφουσιν.
Αιγυπτια μεν γραμματα δια το τουτοις παντα παρ’ Αιγυπτιοις τα γραφονεμα
εκτελεισθαι · σχοινω γαρ γραφουσι και ουκ αλλω τινι.
κοσκινον δε, επειδη το κοσκινον πρωτον υπαρχον σκευος αρτοποιιας
εκ σκοινου γινεται · δηλουσιν ουν οτι πας ο εχων την τροφην μαθησεται
τα γραμματα, ο δε μη εχων ετερα τεχνη χρησεται, αφ’ ου και η παιδεια
παρ’ αυτοις σβω καλειται · οπερ εστιν
ερμηνευθεν πληρης τροφη.
ιερογραμματεα δε, επειδη ζωην και θανατον ουτος διακρινει. εστι δε
παρα τοις ιερογραμματευσι και βιβλος ιερα, καλουμενη αυβρης, δι’ ης κρινουσι τον κατακλιθεντα αρρωστον,
ποτερον ζωσιμος εστιν η ου, τουτο εκ κατακλισεως του αρρωστου σημειουμενοι.
περας δε, επειδη ο μαθων γραμματα εις ορμον ζωης ευδιον εληλυθεν, ουκετι
πλανωμενος τοις του βιου κακοις.
39. Πως ιερογραμματεα.
Ιερογραμματεα δε παλιν η προφητην η ενταφιαστην η σπληνα η οσφρησιν
η γελωτα η πταρμον {η αρχην η δικαστην} βουλομενοι γραφειν κυνα ζωγραφουσιν.
ιερογραμματεα μεν, επειδηπερ τον βουλομενον ιερογραμματεα τελειον
γινεσθαι χρη πολλα μελεταν, υλακτειν τε συνεχως και απηγριωσθαι, μηδενι
προσχαριζομενον ωσπερ οι κυνες.
προφητην δε, επειδη ο κυων ατενιζει παρα τα αλλα των ζωων εις τα των
θεων ειδωλα, καθαπερ προφητης.
ενταφιαστην δε των ιερων, επειδη και ουτος γυμνα και ανατετμημενα
θεωρει τα υπ’ αυτου κηδευομενα ειδωλα.
σπληνα δε, επειδη τουτο το ζωον μονον παρα τα ετερα ελαφροτερον εχει
· ειτε θανατος αυτω η μανια περιπεσοι, απο του σπληνος γινεται, και
οι θεραπευοντες δε το ζωον τουτο εν ταις κηδειαις, επειδαν μελλωσι
τελευταν, ως επι το πλειστον σπληνικοι γινονται · οσφραινομενοι γαρ
της του ανατεμνομενου κυνος αποφορας πασχουσιν υπο τουτου.
οσφρησιν δε και γελωτα και πταρμον, επειδη οι τελειοι σπληνικοι ουτε
οσφραινεσθαι ουτε γελαν ουτε μην πταρνυσθαι δυνανται.
40. Τινι τροπω δηλουσιν αρχην η δικαστην.
Αρχην δε δικαστην επαν γραφουσι, προστιθεασι τω κυνι και βασιλικην στολην παρακειμενην {, σχημα γυμνον} · διοτι ωσπερ ο κυων, καθα προειπον, εις τα των θεων ειδωλα οξυωπει, ουτω και ο αρχων δικαστης ων εν τοις παλαιοτεροις χρονοις γυμνον εθεωρει τον βασιλεα · διο και επι τουτου προσπεριποιουσι την βασιλικην στολην.
41. Πως σημαινουσι παστοφορον.
Παστοφορον δε σημαινοντες φυλακα οικιας ζωγραφουσι δια το υπο τουτου φυλλαττεσται το ιερον.
42. Πως εμφαινουσιν ωροσκοπον.
Ωροσκοπον δε δηλουντες ανθρωπων τας ωρας εσθιοντα ζωγραουσιν, ουχ οτι τας ωρας εςθιει ο ανθρωπως – ου γαρ δυνατον – , αλλ’ επειδη αι τροφαι τοις ανθρωποις απο των ωρων ποριζονται.
43. Πως δηλουσιν αγνειαν.
Αγνειαν δε γραφοντες πυρ και υδωρ ζωγραφουσιν, επει δια τουτων των στοιχειων πας καθαρμος εκτελειται.
44. Πως αινιττονται αθεμιτον η και μισος.
Αθεμιτον δε δηλουτες η και μισος ιχθυν¹ ζωγραφουσι δια το την τουτου βρωσιν μισεισθαι και μεμιανθαι εν τοις ιεροις. κενοποιον γαρ ιχθυς πας και αλληλοφαγον.
¹ ιχθηνον (Alde, 1505).
45. Πως γραφουσι στομα.
Στομα δε γραφοντες οφιν ζωγραφουσιν, επειδη ο οφις ουδενι ετερω των μελων ισχυει, ει μη τω στοματι μονον.
46. Πως ανδρειον μετα σωφροσυνης.
Ανδρειον δε μετα σωφροσυνης δηλουντες ταυρον υγιη φυσιν εχοντα ζωγραφουσι. θερμαντικωτατον γαρ υπαρχει το ζωον κατα το μοριον, ωστε απαξ εις την θηλειαν φυσιν καθεις το εαυτου και διχα πασης κινησεως σπερμοβολειεαν δε ποτε διαμαρτη της φυσεως και εις ετερον τοπον του σωματος της βοος ερειση το αιδοιον, το τηνικαυτα τη υπερβαλλουση ευτονια τιτρωσκει την θηλειαν. αλλα και σωφρων εστι δια το μηδεποτε του θηλεως επιβαινειν μετα την συλληψιν.
47. Πως ακοην.
Ακοην δε γραφοντες ταυρου ωτιον ζωγραφουσιν. επειδαν γαρ η θηλεια οργωσα προς συλληψσιν η, (οργα δε ου πλειον η εφ’ ωρας τρεις), τοτε μυκαται μεγιστον, εν αις μη παραγινομενου του ταυρου, συμμυει την φυσιν μεχρι της ετερας συνοδου, ο δη σπανιως γινεται · ακουει γαρ ο ταυρος απο πολλου διαστηματος συνιεις τε οργαν δια δρομου παραγινεται εν τη συνουσια τουτο μονον παρα τα ετερα των ζωων ποιων.
48. Πως αιδοιον ανδρος πολυγονου.
Αιδοιον δε ανδρος πολυγονου δηλουντες τραγον ζωγραφουσιν, ουκετι δε ταυρον, επειδη ουτος μεν μεχρις ου ενιαυσιος γενηται, ου βιβαζει · τραγος δε εβδομαιος μετα την γενεσιν γενομενος οχευει αγονον μεν και ασπορον αποκρινομενος σπερμα, βιβαζει δε ομως πρωτον των αλλων ζωων.
49. Πως δηλουσιν ακαθαρσιαν.
Ακαθαρσιαν δε γραφοντες ορυγα ζωγραφουσιν, επειδη επ’ ανατολην ερχομενης της σεληνης ατενιζων εις την θεον κραυγην ποιειται ουκ ευλογων αυτην ουδε ευφημων · σημειον δε τουτου εναργεστατον · τοις γαρ εμπροσθιοις αυτου σκελεσιν ανορυσσων την γην συστρεφει εαυτου τας κορας, ωσπερει αγανακτων και μη βουλομενος ιδειν την της θεου ανατολην · τα δ’ αυτα ποιει και επι του ηλιου θειου αστρου ανατολης. διοπερ οι αρχαιοι βασιλεις, του ωροσκοπου σημαινοντος αυτοις την ανατολην επικαθισαντες τουτω τω ζωω δια μεσου αυτου ως τινων γνωμονων την της ανατολης ακριβειαν εγνωριζον. διο και οι ιερεις τουτο μονον των κτηνων ασφραγιστον εσθιουσιν, επειδη αντιδικιαν τινα προς την θεον εχον φαινεται. και γαρ κατα την ερημιαν ου αν λαβηται υδραγωγου τοπου, πιον τοις χειλεσιν αναταρασσει και μιγνυει τω υδατι την υλην, τοις δε ποσιν εις αυτο επιπεμπει κονιν, προς το μηδενι ετερω ζωω τουτο ποτιμον υπαρξαι. ουτω πονηρα και απεχθης η του ορυγος ενομισθη φυσις · ουδε γαρ ουδε τουτο καθηκον εργαζεται της θεου αυτης παντα γεννωσης και αυξανουσης, οσα κατα τον κοσμον εστι χρησιμα.
50. Πως αφανισμον.
Αφανισμον δε δηλουντες μυν ζωγραφουσιν, επειδη παντα εσθιων μιαινει και αχρηστοι. τω αυτω δε σημειω χρωνται και κρισιν θελοντες γραψαι. πολλων γαρ και αρτων κειμενων ο μυς τον καθαρωτατον αυτων εκλεξαμενος εσθιει · διο και των αρτοκοπων κρισις εν τοις μυσι γινεται.
51. Πως ιταμοτητα.
Ιταμοτητα δε δηλουντες μυσιαν ζωγραφουσιν, ητις συνεχως εκβαλλομενη ουδεν ηττον παραγινεται.
52. Πως γνωσιν γραφουσι.
Γνωσιν δε γραφοντες μυρμηκα ζωγραφουσιν, ο γαρ αν ασφαλως κρυψη ανθρωπος, ουτος γινωσκει · ου μονον δε <δια τουτο> , αλλα και οτι παρα τα ετερα των ζωων εις χειμωνα ποριζομενος εαυτω τροφας ου διαμαρτανει του τοπου, αλλ’ απταιστος εις αυτον παραγινεται.
53. Πως υιον γραφουσιν.
Υιον δε βουλομενοι γραψαι χηναλωπεκα ζωγραφουσι. τουτο γαρ το ζωον φιλοτεκνοτατον υπαρχει · καν γαρ διωκηται ποτε εις το συλληφθηναι συν τοις τεκνοις, ο τε πατηρ και η μητηρ αυτων αυθαιρετως εαυτους διδοασι τοις κυνηγοις, οπως τα τεκνα διασωθη · δι’ ηνπερ αιτιαν τοις Αιγυπτιοις εδοξε σεβαζειν το ζωον.
54. Πως ανουν.
Πελεκανα δε γραφοντες ανουν τε ηδη και αφρονα σημαινουσιν, επειδη δυναμενος εν τοις υψηλοτεροις τοποις κατατιθεσθαι τα εαυτου ωα ωσπερ τα λοιπα των πετεινων τουτο ου ποιει, αλλα γαρ και ανορυξας γην εκει κατατιθεται τα γεννωμενα · οπερ επιγνοντες ανθρωποι τω τοπω βοος αφοδευμα ξηρον περιτιθεασιν, ω και πυρ υπεμβαλλουσι. θεασαμενος δε ο πελεκαν τον καπνον τοις ιδιοις πτεροις βουλομενος αποσβεσαι το πυρ εκ των εναντιων κατα την κινησιν εξαπτει αυτο, υφ’ ου κατακαιομενος τα εαυτου πτερα ευσυλληπτοτερος τοις κυνηγοις γινεται · δι’ ην αιτιαν ουκ ενομισθη τους ιερεας εσθιειν αυτον, επειδη απαξαπλως υπερ τεκνων ποιειται τον αγωνα, Αιγυπτιων δε οι λοιποι εσθιουσι λεγοντες οτι μη κατα νουν την μαχην ωσπερ οι χηναλωπεκες, αλλα κατα ανοιαν ο πελεκαν ποιειται.
55. Πως ευχαριστιαν δηλουσιν.
Ευχαριστιαν δε γραφοντες κουκουφαν ζωγραφουσιν, διοτι τουτο μονον των αλογων ζωων, επειδαν υπο των γονεων εκτραφη, γηρασασιν αυτοις την αυτην ανταποδιδωσι χαριν · εν ω γαρ υπ’ αυτων εξετραφη τοπω, νεοσσιαν αυτοις ποιησας τιλλει αυτων τα πτερα τροφας τε χορηγει, μεχρις ου πτεροφυησαντες οι γονεις βοηθειν εαυτοις δυνηθωσιν, οθεν και επι των θειων σκηπτρων κουκουφα προτιμησις εστι.
56. Πως αδικον και αχαριστον.
Αδικον δε και αχαριστον ιπποποταμου ονυχας δυο κατω βλεποντας γραφουσιν. ουτος γαρ εν ηλικια γενομενος πειραζει τον πατερα, ποτερον ποτε ισχυει μαχομενος προς αυτον, και εαν μεν ο πατηρ εκχωρηση τοπον αυτω μερισας, ουτος προς την εαυτου μητερα επι γαμον ηκει, και εα τουτον ζην · ει δε μη επιτρεψειεν, αυτω ποιησασθαι προς την μητερα γαμον, αναιρει αυτον ανδρειοτερος και ακμαιοτερος υπαρχων · εις δε το κατωτατον μερος <των σκηπτρων> ονυχας δυο ιπποποταμου, οπως οι ανθρωποι τουτο ορωντες και τον περι αυτου λογον επιγινωσκοντες προθυμοτεροι εις ευεργεσιαν υπαρχωσιν.
57. Πως αχαριστον προς τους εαυτου ευεργετας.
Αχαριστον δε και μαχιμον τοις εαυτου ευεργεταις σημαινοντες περιστεραν ζωγραφουσιν. ο γαρ αρσην ισχυροτερος γενομενος διωκει τον εαυτου πατερα απο της μητρος και ουτως αυτη προς γαμον μισγεται. καθαρον δε τουτο το ζωον υπαρχειν δοκει, επειδη ουσης λοιμωδους καταστασεως και παντος εμψυχου τε και αψυχου νοσωδως διατιθεμενου {εις} τους εσθιοντας τουτο μονον ου μεταλαμβανει της τοιαυτης κακιας, διοπερ κατ’ εκεινον τον καιρον ουδεν ετερον τω βασιλει εν τροφης μερει παρατιθεται ει μη μονον περιστερα, το δε αυτο και τοις εν αγνειαις ουσι δια το υπηρετεισθαι τοις θεοις. ιστορειται δε οτι ου χολην εκει τουτο το ζωον.
58. Πως το αδυνατον γενεσθαι.
Αδυνατον δε γενεσθαι σημαινοντες ποδας ανθρωπου εν υδατι περιπατουντας ζωγραφουσιν · η και αλλως βουλομενοι το αυτο σημαινειν ακεφαλον ανθρωπον περιπατουντα ζωγραφουσιν, αδυνατα δε αμφοτερα υπαρχοντα ευλογως εις τουτο παρειληφασι.
59. Πως βασιλεα κρατιστον.
Βασιλεα δε κρατιστον δηλουντες οφιν ζωγραφουσι κοσμοειδως εσχηματισμενον, ου την ουραν εν τω στοματι ποιουσι, το δε ονομα του βασιλεως εν μεσω τω ειλιγματι γραφουσιν αινιττομενοι γραφειν τον βασιλεα του κοσμου κρατειν · το δε ονομα του οφεως παρ’ Αιγυπτιοις εστι μεισι.
60. Πως βασιλεα φυλακα.
Ετερως δε βασιλεα φυλακα δηλουντες τον μεν οφιν εγρηγοροτα ζωγραφουσι, αντι δε ονοματος του βασιλεως φυλακα γραφουσιν · ουτος γαρ φυλαξ εστι του παντος κοσμου, και <δει> εκαστοτε τον βασιλεα επεγρηγορον ειναι.
61. Πως μηνυουσι κοσμοκρατορα.
Παλιν δε τον βασιλεα κοσμοκρατορα νομιζοντες και μηνυοντες αυτον μεν οφιν ζωγραφουσιν, εν μεσω δε αυτου οικον μεγαν δεικνυουσιν ευλογως · ο γαρ βασιλειος οικος παρ’ αυτω <μονω εστιν> εν τω κοσμω.
62. Πως λαον πειθηνιον βασιλει.
Λαον προς βασιλεα πειθηνιον δηλουντες μελισσαν ζωγραφουσι. και γαρ μονον των αλλων ζωων βασιλεα εχει, ω το λοιπον των μελλισσων επεται πληθος, καθο και οι ανθρωποι πειθονται βασιλει · αινιττονται δε εκ της του μελιτος <χρηστοτητος και> εκ της του κεντρου του ζωου δυναμεως <τον βασιλεα> χρηστον ειναι αμα και ευτονον προς <δικαιοτητα> και διοικησιν.
63. Πως βασιλεα μερους κοσμου κρατουντα.
Βασιλεα δε ου του παντος κοσμου κρατουτα μερους δε βουλομενοι σημηναι, ημιτομον οφιν ζωγραφουσι δηλουντες τον μεν βασιλεα δια του ζωου, ημιτομον δε, οτι ου του παντος κοσμου.
64. Πως παντοκρατορα.
Παντοκρατορα δε εκ της ζωου τελειωσεως σημαινουσι παλιν τον ολοκληρον οφιν ζωγραφουντες · ουτω παρ’ αυτοις του παντος κοσμου το διηκον εστι πνευμα.
65. Πως γναφεα.
Γναφεα δε δηλουντες δυο ποδας ανθρωπου εν υδατι ζωγραφουσι · τουτο δε απο της του εργου ομοιοτητος δηλουσι.
66. Πως μηνα.
Μηνα δε γραφοντες σεληνης σχημα, καθο και προκειται, εχον εικοσιοκτω ημερας ισημερινας μονας εξ εικοσιτεσσαρων ωρων της ημερας υπαρχουσης ζωγραφουσι, καθ’ ας και ανατελλει, ταις δε λοιπαις δυο εν δυσει εστι.
67. Πως αρπαγα η πολυγονον η μαινομενον.
Αρπαγα δε η πολυγονον η μαινομενον βουλομενοι σημηναι κροκοδειλον ζωγραφουσι δια το πολυφονον και πολυτεκνον υπαρχειν και μαινομενον · επαν γαρ αρπασαι τι βουλομενος αποτυχη, θυμωθεις καθ’ αυτου μαινεται.
68. Πως ανατολην.
Ανατολην δε λεγοντες δυο οφθαλμους κροκοδειλου ζωγραφουσιν, επειδηπερ παντος σωματος ζωου οι οφθαλμοι εκ του βυθου αναφαινονται.
69. Πως δυσιν.
Δυσιν δε λεγοντες κροκοδειλον κεκυφοτα ζωγραφουσιν · αποκυπτον γαρ και κατωφερες το ζωον.
70. Πως σκιαζουσι σκοτος.
Σκοτος δε λεγοντες κροκοδειλου ουραν ζωγραφουσιν, επειδη ουκ αλλως
εις αφανισμον και απωλειαν φερει ο κροκοδειλος ου εαν λαβηται ζωου
ει μη τη ουρα τη εαυτου διαπληκτικας ατονον παρασκευασει · εν τουτω
γαρ τω μερει η του κροκοδειλου ισχυς και ανδρεια υπαρχει.
Ικανων δε και αλλων υπαρχοντων σημειων εν τη των κροκοδειλων φυσει
αυταρκη τα δοξαντα εν τω πρωτω συγγραμματι ειπειν.
ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΤΗΣ ΤΩΝ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ
|
1. Τι αστερα γραφοντες δηλουσιν.
Αστηρ παρ’ Αιγυπτιοις γραφομενος ποτε μεν θεον σεμαινει, ποτε δε δειλην, ποτε δε νυκτα, ποτε δε χρονον, ποτε δε ψυκην ανθρωπου αρρενος.
2. Τι αετου νεοσσον.
Και αετου νεοσσος αρρεγονον και κυκλοειδον σημαιενει · <ωσαυτως δε φαλλος ηρεθισμενος> η σπερμα ανθρωπου.
3. Τι δυο ποδας συνηγμενους και βεβηκοτας.
Δυο ποδες συνηγμενοι και βεβηκοτες δρομον ηλιου τον εν ταις χειμεριαις τροπαις σημαινουσι.
4. Τι ανθρωπου καρδιαν φαρυγγος ηρτημενην.
Ανθρωπου καρδια φαρυγγος ηρτημενη αγαθου ανθρωπου στομα σημαινει.
5. Τι πολεμου στομα.
Πολεμου στομα ανθρωπου δηλουσι χειρες ζωγραφουμεναι, η μεν οπλον κρατουσα, η δε τοξον.
6. Τι δακτυλον.
Ανθρωπου στομαχον δηλοι δακτυλος.
7. Τι αιδοιον χειρι κρατουμενον.
Αιδοιον χειρι κρατουμενον σωφροσυνην δηλοι ανθρωπου.
8. Πως νοσον δηλουσιν.
Ανθη δε ανεμωνης νοςον ανθρωπου σημαινει.
9. Πως οσφυν <η στασιν> ανθρωπου.
Οσφυν η στασιν ανθρωπου βουλομενοι ζωγραφειν το νωτιαιον οστουν γραφομεν · τινες γαρ λεγουσι το σπερμα εκειθεν φερεσθαι.
10. Πως διαμονην και ασφαλειαν σημαινουσιν.
Ορυγος οστουν ζωγραφουμενον διαμονην και ασφαλειαν σημαινει, διοτι δυσπαθες εστι το του ζωου οστουν.
11. Πως ομονοιαν.
Ανθρωποι δυο δεξιουμενοι ομονοιαν δηλουσι.
12. Πως οχλον.
Ανθρωπος καθωπλισμενος και τοξευων οχλον δηλοι.
13. Πως αναμετρησιν.
Ανθρωπος δακτυλος αναμετρησιν σημαινει.
14. Πως γυναικα εγκυον.
Γυναικα εγκυον βουλομενοι δηλωσαι ηλιου κυκλον συν αστερι μετα ηλιου δισκου διχα τετμημενου σημαινουσι.
15. Πως ανεμον.
<Εις> την ανατολην ιεραξ επι μετεωρου θεων ανεμους σημαινει · ετι και αλλως, ιεραξ διατεταμενος τας πτερυγας εν αερι οιον πτερυγας εχοντα ανεμον σημαινει.
16. Πως πυρ.
Καπνος εις ουρανον αναβαινων πυρ δηλοι.
17. Πως εργον.
Βοος αρρενος κερας γραφομενον εργον σημαινει.
18. Πως ποινην.
Βοος δε θηλειας κερας ζωγραφουμενον ποινην σημαινει.
19. Πως ανοσιοτητα.
Προτομη συν μαχαιρα γραφομενη ανοσιοτητα δηλοι.
20. Πως ωραν.
Ιππος ποταμιος γραφομενος ωραν δηλοι.
21. Πως πολυχρονια.
Ελαφος κατ’ ενιαυτον βλαστανει τα κερατα, ζωγραφουμενη δε πολυχρονια σημαινει.
22. Πως αποστροφην.
Λυκος η κυων απεστραμμενος αποστροφην δηλοι.
23. Πως μελλον εργον.
Ακοη ζωγραφουμενη μελλον εργον σημαινει.
24. Πως βλαπτικον η φονεα.
Σφηξ αεροπετης ητοι αιμα κροκοδειλου βλαπτικον η φονεα σημαινει.
25. Πως αιφνιδιον θανατον.
Νυκτικοραξ θανατον σημαινει · αφνω γαρ επερχεται τοις νεοσσοις των κορωνων κατα τας νυκτας, ως ο θανατος αφνω επερχεται.
27. Πως παλαιοτητα.
Λογοι και φυλλα η βιβλιον εσφαργισμενον παλαιοτητα δηλοι.
28. Πως πολιορκιαν.
Κλιμαξ πολιορκιαν δια το ανωμαλον.
29. Πως μουσαν η απειρον η μοιραν.
Γραμματα επτα εν δυσι δακτυλοις περιεχομενα μουσαν η απειρον η μοιραν σημαινει.
30. <Πως ενδεκα> γραμμας επιπεδους.
Γραμμη ορθη μια αμα γραμμη επικεκαμμενη ενδεκα γραμμας επιπεδους σημαινουσι.
31. Τι δηλουσι χελιδονα γραφοντες.
Την ολοσχερη σημαινειν βουλομενοι κτησιν γονικην καταλειφθεισαν τοις υιεσι, χελιδονα ζωγραφουσιν · εκεινη γαρ κυλιει εαυτην εις πηλον και κτιζει τοις νεοττοις φωλεον μελλουσα τεθναναι.
32. Τι μελαιναν περιστεραν.
Γυναικα χηραν επιμεινσαν αρχι θανατου θελοντες σημηναι περιστεραν μειλαιναν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ ου συμμιγνυται ετερω ανδρι, εως ου χηρευση.
33. Τι ιχνευμονα.
Ανθρωπον ασθενη και μη δυνηθεντα εαυτω βοηθησαι δι’ εαυτου, αλλα δια της αλλων επικουριας θελοντες δηλωσαι, ιχνευμονα ζωγραφουσιν · εκεινη γαρ, οταν ιδη οφιν, ου προτερον επιτιθεται αυτω, αλλα βοη τους αλλους επικαλουμενη τοτε εναντιουται τω οφει.
34. Τι δηλουσιν οριγανον ιερογλυφουτες.
Λειψιν μυρυηκων βουλομενοι σημηναι οριγανον ιερογλυφουσιν · αυτη γαρ ποιει λειπειν τους μυρμηκας αποτιθεμενη εν τοπω οποθεν εξερχονται.
35. Τι σκορπιον και κροκοδειλον.
Ανθρωπον εφθρον ετερω ισω εναντιουμενον σημηναι θελοντες σκορπιον και κροκοδειλον ζωγραφουσιν · εκατερος γαρ εκατερον αναιρει · ει δε εναντιον και αναιρετικον του ετερου σημαινουσι, κροκοδειλον ζωγραφουσιν η σκορπιον. αλλ’ ει μεν οξεως αναιρουντα, κροκοδειλον ζωγραφουσιν, ει δε βραδεως αναιρουντα, σκορπιον δια το δυσκινητον.
36. Τι γαλην.
Γυναικα ανδρος εργα πραττουσαν βουλομενοι σημηναι γαλην ζωγραφουσιν · αυτη γαρ αρρενος αιδοιον εχει ως οσταριον.
37. Τι χοιρον.
Οτε βουλονται ανθρωπον εξωλη σημηναι, χοιρον ζωγραφουσιν δια την φυσιν του χοιρου τοιαυτην ουσαν.
38. Πως θυμον αμετρον.
Ει δε θυμον αμετρον, ωστε και εκ τουτου πυρεττειν τον θυμουμενον, λεοντα γραφουσιν εξοστειζοντα τους ιδιους σκυμνους, και λεοντα μεν δια τον θυμον, τους σκυμνους δε εξοστειζομενους, επειδη τα οστα των σκυμνων κοπτομενα πυρ εκβαλλει.
39. Πως γεροντα μουσικον.
Γεροντα μουσικον βουλομενοι σημηναι κυκνον ζωγραφουσιν · ουτος γαρ ηδυτατον μελος αδει γηρασκων.
40. Πως ανδρα δηλουσι συγγινομενον τη εαυτου γυναικι.
Ανδρα συγγινομενον τη εαυτου γυναικι κατα μιξιν βουλομενοι σημηναι δυο κορωνας γραφουσιν · αυται γαρ συμμιγνυνται αλληλαις, ως μιγνυται ανθρωπος κατα φυσιν.
41. Τι δηλουσι κανθαρον τυφλον γραφοντες.
Ανδρα δε υπο ηλιακης ακτινος ρυρεξαντα και εντευθεν αποθανοντα βουλομενοι
σημηναι κανθαρον τυφλον γραφουσιν · ουτος γαρ υπο του ηλιου τυφλουμενος
αποθνησκει.
42. Τι δηλουσιν ημιονον γραφοντες.
Γυναικα δε στειραν βουλομενοι σημηναι ημιονον γραφουσιν · αυτη γαρ δια τουτο στειρα εστι δια το μη εχειν την μητραν επ’ ευθειας.
43. Πως δηλουσι γυναικα γεννησασαν θηλεα βρεφη.
Γυναικα γεννησασαν θηλεα βρεφη πρωτως βουλομενοι σημηναι ταυρον επι τα αριστερα νευοντα ζωγραφουσιν, ει δε αρρενα, παλιν ταυρον επι τα δεξια νευοντα ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ απο της οχειας καταβαινων ει μεν επι τα αριστερα κατελθοι, θηλυ γεννασθαι σημαινει, ει δε επι τα δεξια κατελθοι απο της οχειας, αρρεν τικτεται.
44. Πως δηλουσι σφηκας.
Σφηκας βουλομενοι σημηναι νεκρον ιππον ζωγραφουσιν · εκ γαρ τουτου αποθανοντος πολλοι γινονται σφηκες.
45. Πως δηλουσι γυναικα εκτιτρωσκουσαν.
Γυναικα εκτιτρωσκουσαν βουλομενοι σημηναι ιππον πατουσαν λυκον ζωγραφουσιν · ου μονον γαρ πατουσα τον λυκον η ιππος, αλλα και το ιχνος εαν πατηςη του λυκου, παραχρημα εκτιτρωσκει.
46. Πως ανθρωπον ιατρευοντα εαυτον απο χρησμου.
Ανθρωπον απο χρησμου ιατρευοντα εαυτον βουλομενοι σημηναι φασσαν κατρουσαν φυλλον δαφνης ζωγραφουσιν · εκεινη γαρ, οτε αρρωστει, φυλλον επιτθησι εις την νεοσσιαν εαυτης και υγιαινει.
47. Πως κωνωπας πολλους.
Κωνωπας πολλους επιφοιτωντας βουλομενοι ζωγραφησαι σκωληκας γραφουσιν · εκ τουτων γαρ γεννωνται οι κωνωπες.
48. Πως ανδρα μη εχοντα χολην, αλλ’ αφ’ ετερου δεχομενον.
Ανδρα μη εχοντα χολην αυτοφυως, αλλ’αφ’ ετερου δεχομενον γραφοντες,
πεπιστεραν ζωγραφουσιν εχουσαν τα οπισθτα ορθα · εν εκεινος γαρ
την χολην εχει.
49. Πως ανθρωπον ασφαλως οικουντα πολιν.
Ανθρωπον ασφαλως οικουντα πολιν βουλομενοι αετον λιθον βασταζοντα
ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ απο θαλασσης η απο της γης λιθον επαιρει
και τιθησιν εις την ιδιαν νεοσσιαν δια το ασφαλως μενειν.
50. Πως ανθρωπον ασθενως εχοντα και υφ’ ετερου καταδιωκομενον.
Ανθρωπον ασθενως εχοντα και καταδιωκομενον υπο ισχυροτερου βουλομενοι
σημηναι, ωτιδα και ιππον ζωγραφουσιν · αυτη γαρ ιπταται, οταν ιδη
ιππον.
51. Πως ανθρωπον δηλουσι προσφευγοντα τω ιδιω πατρωνι και μη βοηθουμενον.
Ανθρωπον δηλουσι προσφευγοντα τω ιδιω πατρωνι και μη βοηθουμενον
θελοντες δηλουσαι στρουθον και γλαυκα ζωγραφουσιν · ουτος γαρ θηρευομενος
προς την γλαυκα τρεχει και προς αυτη ων πιεζεται.
52. Πως ανθρωπον δηλουσιν ασθενη και προπετευομενον.
Ανθρωπον ασθενη και προπετευομενον βουλομενον σημηναι νυκτεριδα
ζωγραφουσιν · εκεινη γαρ μη εχουσα πτερα ιπταται.
53. Πως γυναικα θηλαζουσαν και καλως ανατρεφουσαν.
Γυναικα θηλαζουσαν και καλως ανατρεφουσαν βουλομενοι ζωγραφησαι νυκτεριδα παλιν εχουσαν οδοντας και μαστους ζωγραφουσιν · αυτη γαρ μονη των αλλων πτηνων οδοντας και μαστους εχει.
54. Πως ανθρωπον κηλουμενον ορχησει.
Ανθρωπον δι’ ορχησεως και αυλητικης κηλουμενον βουλομενοι σημηναι τρυγονα ζωγραφουσιν · αυτη γαρ υπο αυλου και ορχησεως αλισκεται.
55. Πως ανθρωπον μυστικον.
Ανθρωπον δε μυστικον και τελεστην βουλομενοι σημηναι τεττιγα ζωγραφουσιν · ουτος γαρ δια του στοματος ου λαλει, αλλα δια της ραχεως φθεγγομενος καλον μελος αδει.
56. Πως βασιλεα ιδιαζοντα και μη ελεουντα εν τοις πταισμασι.
Βασιλεα ιδιαζοντα και μη ελεουντα εν τοις πταισμασι βουλομενοι σημηναι αετον ζωγραφουσιν · ουτος γαρ εν τοις ερημοις τοποις εχει την νεοσσιαν και υψηλοτερον παντων των πετεινων ιπταται.
57. Πως αποκαταστασιν πολυχρονιον.
Αποκαταστασιν δε πολυχρονιον βουλομενοι σημηναι φοινικα το ορνεον ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ οτε γενναται, αποκαταστασις γινεται πραγματων. γενναται δε τοιουτω τροπω · οταν μελλη τελευταν ο φοινιξ, ρησσει εαυτον επι την γην και οπην εκ του ρηγματος λαμβανει, και εκ του ιχωρος του καταρρεοντος δια της οπης αλλος γενναται · ουτος τε αμα τω πτεροφυησαι συν τω πατρι πορευεται εις την Ηηλιουπολιν την Αιγυπτω και παραγενομενος εκεισε αμα τη ηλιου ανατολη εκεινος τελευτα · και μετα <τον> θαναθον του πατρος ο νεοσσος παλιν επι την ιδιαν πατριδα απεισιν, οι δε ιερεις της Αιγυπτου τουτον τον αποθανοντα φοινικα θαπτουσι.
58. Πως φιλοπατορα.
Φιλοπατορα βουλομενοι σημηναι ανθρωπον πελαργον ζωγραφουσιν · υπο
γαρ των γεννησαντων εκτραφεις ου χωριζεται των ιδιων πατερων, αλλα
παραμενει αυτοις αχρις εσχατου γηρως θεραπειαν αυτοις απονεμων.
59. Πως γυναικα μισουσαν τον εαυτης ανδρα.
Γυναικα μισουσαν τον ιδιον ανδρα και επιβουλευουσαν αυτω εις θανατον,
μονον δε δια μιξιν κολακευουσαν βουλομενοι σημηναι εχιν ζωγραφουσιν
· αυτη γαρ, οταν συγγινηται τω αρρενι, στομα στοματι εμβαλουσα και
μετα το αποζευχθηναι αποδακουσα την κεφαλην του αρρενος αναιρει.
60. Πως τεκνα δηλουσιν επιβουλευοντα ταις μητρασι.
Τεκνα επιβουλευοντα ταις μητρασι σημηναι βουλομενοι εχιδναν ζωγραφουσιν
· αυτη γαρ εν τη <ωδινι> ου τικτεται, αλλ’ εκβιβρωσκουσα την γαστερα
της μητρος εκπορευεται.
61. Πως ανθρωπον δηλουσιν υπο κατηγοριας λοιδορηθεντα και ασθενησαντα.
Ανθρωπον δε υπο κατηγοριας λοιδορηθεντα και εντευθεν νοσησαντα βουλομενοι σημηναι βασιλισκον ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ τους πλησιαζοντας τω εαυτου φυσηματι φονευει.
62. Πως ανθρωπον υπο πυρος <ου> καιομενον.
Ανθρωπον υπο πυρος <ου> καιομενον βουλομενοι σημηναι σαλαμανδραν ζωγραφουσιν. αυτη γαρ <πασαν φλογα σβεννευει>.
62 bis. [ …]
- - - εκατερα τη κεφαλη αναιρει.
63. Πως ανθρωπον τυφλον.
Ανθρωπον τυφλον βουλομενοι σημηναι ασπαλακα ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ οφθαλμους ουκ εχει ουτε ορα.
64. Πως ανθρωπον απροιτον.
Ανθρωπον απροιτον βουλομενοι σημηναι μυρμηκα και πτερα νυκτεριδος ζωγραφουσι, διοτι τιθεμενων των πτερων εις την νεοσσιαν των μυρμηκων ου προερχεται αυτων τις.
65. Πως ανθρωπον δια της οικειας εξωλειας βλαπτομενον.
Ανθρωπον δια της ιδιας εξωλειας βλαπτομενον βουλομενοι σημηναι καστορα ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ καταδιωκομενος εις την αγραν τους ιδιους διδυμους αποσπων ριπτει.
66. Πως ανθρωπον κληρονομηθεντα υπο μεμισημενου τεκνου.
Aνθρωπον κληρονομηθεντα υπο μεμισημενου τεκνου βουλομενοι σημηναι πιθηκον εχοντα οπισω ετερον μικρον πιθηκον ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ γεννα δυο πιθηκους και τον μεν ενα αυτων φιλει λιαν, τον δε ετερον μισει · ον δε φιλει, εμπροσθεν βασταζων φονευει, ον δε μισει, οπισθεν εχει, και εκεινον εκτρεφει.
67. Πως ανθρωπον τα ιδια ελαττωματα κρυπτοντα.
Ανθρωπον τα ιδια ελαττωματα κρυπτοντα βουλομενοι σημηναι πιθηκον ουρουντα ζωγραφουσιν · ουτος γαρ ουρων κρυπτει το ιδιον ουρον.
68. Πως τινα κατα το μαλλον ακουοντα.
Τινα δε κατα το μαλλον ακουοντα θελοντες σημηναι αιγα ζωγραφουσιν · αυτη γαρ αναπνει δια των ρωθωνων και των ωτων.
69. Πως αστατον.
Τινα δε αστατον και μη μενοντα εν ταυτω, αλλ’ οτε μεν ισχυρον, οτε δε ασθενη βουλομενοι σημηναι υαιναν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ οτε μεν αρρην γινεται, οτε δε θηλεια.
70. Πως ανθρωπον υπο ελαττονων ηττωμενον.
Ανθρωπον δε ηττωμενον υπο ελαττονων βουλομενοι σημηναι δυο δερματα ζωγραφουσιν, ων το μεν υαινης εστι, το δε αλλο παρδαλεως · εαν γαρ ομου τεθη τα δυο ταυτα δερματα, το μεν της παρδαλεως αποβαλλει τας τριχας, το δε αλλο ου.
71. Πως ανθρωπου του ιδιου εχθρου περιγενομενον.
Ανθρωπου του ιδιου εχθρου περιγενομενον δελουντες υαιναν επι τα δεξια στεφομενην ζωγραφουσιν, εαν δε νικωμενον, αναπαλιν επι τα αριστερα στεφομενην γραφουσιν · αυτη γαρ διωκομενη εαν επι τα δεξια σταφη, αναιρει τον διωκοντα, εαν δε επι αριστερα, αναιρειται υπο του διωκοντος.
72. Πως ανθρωπον παρδελθοντα τας επενεχθεισας αυτω συμφορας αφοβως.
Ανθρωπον παρδελθοντα τας επενεχθεισας αυτω συμφορας αφοβως αρχι θανατου βουλομενοι δηλωσαι δερμα υαινης ζωγραφουσιν · εαν γαρ τις το δερμα τουτο περιβαλληται και παρελθη δια τινων εχθρων, ου μη αδικηθησεται υπο τινος, αλλα παρερχεται αφοβως.
73. Πως ανθρωπον σιανθεντα υπο των ιδιων εχθρων.
Ανθρωπον σιανθεντα υπο των ιδιων εχθρων και μετα ζημιας μικρας απαλλαγεντα βουλομενοι σημηναι λυκον ζωγραφουσιν απολεσαντα το ακρον της ουρας · ουτος γαρ μελλων θηρευεθαι αποβαλλει τας τριχας και το ακρον της ουρας.
74. Πως ανθρωπον φοβουμενον τα επισυμβαινοντα αυτω εκ του αφανους.
Ανθρωπον φοβουμενον τα επισυμβαινοντα εαυτω εκ του αφανους βουλομενοι σημηναι λυκον και λιθον ζωγραφουσιν · ουτος γαρ ουτε σιδηρον ουτε ραβδον φοβειται, αλλα μονον λιθον. αμελει εαν τις προσριψη τουτω λιθον, ευρισκει αυτον πτοουμενον, και οπου αν πληγη τω λιθω ο λυκος, σκωληκας εκ της πληγης αναφερει.
75. Πως ανθρωπον επι θυμω σωφρονισθεντα υπο πυρος.
Ανθρωπον επι θυμω σωφρονισθεντα υπο πυρος θελοντες δηλωσαι λεοντας και δαδας ζωγραφουσιν · ουδεν γαρ αλλο φοβειται ο λεων ως τας ανημμενας δαδας και υπ’ ουδενος δαμαζεται ως υπο τουτων.
76. Πως ανθρωπον πυρεττοντα και υφ’ εαυτου θεραπευθεντα.
Ανθρωπον πυρεττοντα και υφ’ εαυτου θεραπευθεντα βουλομενοι δηλωσαι λεοντα ζωγραφουσι πιθηκον τρωγοντα · εκεινος γαρ, εαν πυρεξη, φαγων πιθηκον υγιαινει.
77. Πως ανθρωπον υστερον σωφρονισθεντα απο της πρωην εξωλειας.
Ανθρωπον απο εξωλειας της πρωην υστερον σωφρονισθεντα βουλομενοι δηλωσαι ταυρον ζωγραφουσι περιδεδεμενον αγριοσυκεα · ουτος γαρ, οταν οργα, δεσμειται αγριοσυκη και ημερουται.
78. Πως ανθρωπον σωφροσυνην εχοντα ευμεταβλητον.
Ανθρωπον σωφροσυνην εχοντα ευμεταβλητον και μη σταθηραν βουλομενοι σημηναι ταυρον ζωγραφουσι περιδεδεμενον το δεξιον γονυ · τουτον γαρ, εαν δησης τω δεξιω γονυι καρποδεσμιον, παρακολουθουντα ευρησεις. αει δε ο ταυρος εις σωφροσυνην παραλαμβανεται, διοτι ουδεποτε του θηλεος επιβαινει μετα την συλληψιν.
79. Πως ανθρωπον προβατων και αιγων φθορικον.
Ανθρωπον προβατων και αιγων φθορικον βουλομενοι σημηναι αυτα τα ζωα γραφουσι τρωγοντα κονυζαν · ταυτα γαρ φαγοντα κονυζαν αποθνησκει διψη κατασχεθεντα.
80. Πως ανθρωπον τρωγοντα δηλουσιν.
Ανθρωπον τρωγοντα βουλομενοι σημηναι κροκοδειλον ζωγραφουσιν εχοντα το στομα ανεωγμενον · ουτος γαρ <εν υπνω κεχηνως τους οδοντας εδεσματων μεστους εχει>.
81. Πως <αρπαγα> ανθρωπον <και> ανενεργητον σημαινουσιν.
Αρπαγα ανθρωπον <και> ανενεργητον βουλομενοι σημηναι κροκοδειλον εχοντα ιβεως πτερον επι της κεφαλης ζωγραφουσι · τουτου γαρ εαν ιβεως πτερω θιγης, ακινητον αυτον ευρησεις.
82. Πως γυναικα γεννησασαν απαξ.
Γυναικα γεννησασαν απαξ βουλομενοι σημηναι λεαιναν ζωγραφουσιν. αυτη γαρ δις ου κυισκει.
83. Πως ανθρωπον γεννηθεντα κατα την αρχην αμορφον.
Ανθρωπον αμορφον γεννηθεντα κατα την αρχην, υστερον δε μορφωθεντα βουλομενοι σημηναι αρκτον εγκυμονουσαν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ αιμα συνεστραμμενον και πεπηγος τικτει, υστερον δε τουτο θαλπομενον εν τοις ιδιοις μηροις διατυπουται και τη γλωσση λειχομενον τελειουται.
84. Πως ανθρωπον ισχυρον και των συμφεροντων οσφραντικον.
Ανθρωπον ισχυρον και των συμφεροντων οσφραντικον βουλομενοι σημηναι ελεφαντα ζωγραφουσιν εχοντα την προβοσκιδα · εκεινος γαρ ταυτη οσφραινεται και κρατει των προσπιπτοντων.
85. Πως ανθρωπον βασιλεα φευγοντα μωριαν και αφροσυνην.
Ανθρωπον βασιλεα φευγοντα μωριαν και αφροσυνην βουλομενοι σημηναι ελεφαντα και κριον ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ θεωρων των κριον φευγει.
86. Πως βασιλεα φευγοντα φλυαρον ανθρωπον.
Βασιλεα φευγοντα φλυαρον ανθρωπον βουλομενοι σημηναι ελεφαντα ζωγραφουσι μετα χοιρου · εκεινος γαρ ακουων φωνης χοιρου φευγει.
87. Πως ανθρωπον οξυν μεν κατα τεν κινησιν, ασκεπτως δε και ανοητως
κινουμενον.
Ανθρωπον οξυν μεν κατα την κινησιν, ασκεπτως δε και ανοητως κινουμενον βουλομενοι σημηναι ελαφον και εχιδναν ζωγραφουσιν · εκεινη γαρ ορωσα την εχιδναν φευγει.
88. Πως ανθρωπον προνοουμενον της ιδιας ταφης.
Ανθρωπον προνοουμενον της ιδιας ταφης βουλομενοι σημηναι ελεφαντα ζωγραφουσι κατορυττοντα τους ιδιους οδοντας · εκεινος γαρ, οταν ιδη τους ιδιους οδοντας πιπτοντας, καταδραττεται τουτων και τουτους ορυττει.
89. Πως ανθρωπον ζησαντα τελειον βιον.
Ανθρωπον ζησαντα τελειον βιον θελοντες δηλωσαι κορωνην αποθανουσαν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ ζη εκατον ετη κατ’ Αιγυπτιους, το δε ετος κατ’ Αιγυπτιους τεσσαρων ενιαυτων.
90. Πως ανθρωπον εν εαυτω κρυπτοντα κακιαν.
Ανθρωπον εμφωλευοντα εαυτω κακιαν και αποκρυπτοντα εαυτον ωστε μη γνωσθηναι τοις ιδιοις θελοντες σημηναι παρδαλιν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ κρυφα τα ζωα θηρευει μη συγχωρουσα την ιδιαν οσμην αφιεναι καταδιωκτικην ουσαν των αλλων ζωων.
91. Πως ανθρωπον εξαπατωμενον δια κολακειας.
Ανθρωπον εξαπατωμενον δια κολακειας βουλομενοι σημηναι ελαφον μετα αυλητου ανθρωπου ζωγραφουσιν · αυτη γαρ θηρευεται ακουουσα ηδεα συρισματα αδοντων ως κατακηλεισθαι υπο της ηδονης.
92. Πως προγνωσιν ευκαρπειας οινου.
Προγνωσιν ευκαρπειας οινου βουλομενοι σημηναι εποπα ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ, εαν προ του καιρου των αμπελων πολλα κραζη, ευοινιαν σημαινει.
93. Πως ανθρωπον υπο σταφυλης βλαβεντα.
Ανθρωπον υπο σταφυλης βλαβεντα και εαυτον θεραπευοντα βουλομενοι σημηναι, εποπα ζωγραφουσιν και αδιαντον την βοτανην · ουτος γαρ βλαβεις υπο σταφυλης αδιαντον αποτιθεμενος εις το εαυτου στομα περιοδευευται.
94. Πως ανθρωπον εαυτον φυλαττοντα απο επιβουλης εχθρων.
Ανθρωπον εαυτον φυλαττοντα απο επιβουλης εχθρων βουλομενοι σημηναι γερανον γρηγορουσαν ζωγραφουσιν · αυται γαρ εαυτας φυλαττουσι γρηγορουσαι κατ’ ορδινον εν παση τη νυκτι.
95. Πως παιδεραστιαν.
Παιδεραστιαν βουλομενοι σημηναι δυο περδικας ζωγραφουσιν · εκεινοι γαρ, επαν χηρευσωσιν, εαυτοις αποκεχρηνται.
96. Πως γεροντα υπο λιμου αποθανοντα.
Γεροντα υπο λιμου αποθανοντα θελοντες δηλωσαι αετον αποκεκαμμενον εχοτα το ραμφος ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ γηρασκων αποκαμπτεται το ραμφως αυτου λιμω αποθνησκει.
97. Πως ανθρωπον αει εν κινησει και θυμω διαγοντα.
Ανθρωπον αει εν κινησει και θυμω διαγοντα και μητε εν τω τρεφεσθαι ησυχαζοντα βουλομενοι σημηναι κορωνης νεοσσους ζωγραφουσιν · αυτη γαρ ιπταμενη τρεφει τους νεοσσους.
98. Πως ανθρωπον ειδοτα τα μετεωρα.
Ανθρωπον ειδοτα τα μετεωρα θελοντες σημηναι γερανον ιπταμενον ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ υψηλος πανυ ιπταται, ινα θεασηται τα νεφη, μη αρα χειμαζη, ινα εν ησυχια διαμενη.
99. Πως ανθρωπον αποταξαμενον τα ιδια τεκνα δι’ αποριαν.
Ανθρωπον αποταξαμενον τα ιδια τεκνα δι’ αποριαν βουλομενοι σημηναι ιερακα εγκυμονα ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ τικτων τρια ωα το εν μονον επιλεγεται και τρεφει, τα δε αλλα δυο κλα, τουτο δε ποιει δια το κατ’ εκεινον τον χρονον τους ονυχας απολλυειν και εντευθεν μη δυνασθαι τα τρια βρεφη τρεφειν.
100. Πως ανθρωπον οκνουντα την δια ποδων κινησιν ποιεισθαι.
Ανθρωπον οκνουντα την δια ποδων κινησιν ποιεισθαι βουλομενοι <σημηναι> καμηλον γραφουσιν · εκεινη γαρ μονη των αλλων ζωων τον μηρον καμπτει · διο και καμηρος λεγεται.
101. Πως ανθρωπον αναιδη και κατα την ορασιν οξυν.
Ανθρωπον αναιδη και κατα την ορασιν οξυν θελοντες δηλωσαι βατραχον γραφουσιν · ουτος γαρ αιμα ουκ εχει, ει μη εν μονοις τοις οφθαλμοις, τους δε εκει αιμα εχοντας αναιδεις καλουσι. διο και ο ποιητης · οινοβαρες, κυνος ομματ’ εχων, κραδιην δ’ ελαφοιο.
102. Πως ανθρωπον <πολυν χρονον> μη δυνηθεντα κινεισθαι.
Ανθρωπον πολυν χρονον μη δυνηθεντα κινεισθαι, υστερον δε κινηθεντα τοις ποσι βουλομενοι σημηναι, βατραχον εχοντα τους οπισθιους ποδας ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ γενναται απους, υστερον δε αυξανομενος προσλαμβανει τους οπισθιους προτερον.
103. Πως ανθρωπον παντων εκθρον.
Ανθρωπον παντων εκθρον και απεσχοινισμενον θελοντες δηλωσαι εγχελυν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ ουδενι των ιχθυων συνευρισκεται.
104. Πως ανθρωπον σωζοντα πολλους εν θαλασση.
Ανθρωπον σωζοντα πολλους εν θαλασση θελοντες σημηναι ναρκην τον ιχθυν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ, οταν ιδη τους πολλους των ιχθυων μη δυναμενους κολυμβαν, συλλαμβανει προς εαυτην και σωζει.
105. Πως ανθρωπον τα χρησιμα <και τα αχρηστα> κακως ανηλωκοτα.
Ανθρωπον τα χρησιμα και τα αχρηστα κακως ανηλωκοτα βουλομενοι σημηναι πολυποδα ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ πολλα και ασωτως εσθιων παρατιθεται την τροφην εις τας θαλαμας, και, οταν αναλωση τα χρησιμα, τοτε τα αχρηστα εκβαλλει.
106. Πως ανθρωπον των ομοφυλων κρατησαντα.
Ανθρωπον των ομοφυλων κρατησαντα βουλομενοι σημηναι, καραβον και πολυποδα ζωγραφουσιν · ουτος γαρ τους πολυποδας κρατει και τα πρωτεια φερει.
107. Πως ανδρα συζευχθεντα γυναικι.
Ανδρα συζευχθεντα γυναικι απο πρωτης ηλικιας, εν η ετερχθησαν, βουλομενοι σημηναι, πιννας εγκυους ζωγραφουσιν · αυται γαρ γεννωμεναι εν τω κογχω μετα καιρον ολιγον συζευγνυνται αλληλαις ενδον του κογχου.
108. Πως ανθρωπον μη προνοουμενον εαυτου.
Πατερα η ανθρωπον μη προνοουμενον εαυτου, αλλ’ υπο των οικειων προνοουμενον θελοντες σημηναι, πινναν και καρκινον μικρον ζωγραφουσιν · ουτος γαρ ο καρκινος μενει κεκολλημενος τη σαρκι της πιννης, και καλειται πιννοφυλαξ, ακολουθως τω ονοματι. η ουν πιννα διολου κεχηνεν εν τω κογχω πεινωσα · οταν ουν αυτης κεχηνυιας παρεισελθη ιχθυδιον τι, ο πιννοφυλαξ δακνει τη χηλη την πινναν, η δε αισθομενη καταμυει τον κογχον, και ουτω κυνηγετει το ιχθυδιον.
109. Πως ανθρωπον λαμιαν εχοντα.
Ανθρωπον λαμιαν εχοντα βουλομενοι σημηναι, σκαρον ζωγραφουσιν · ουτος γαρ μονος των ιχθυων μαρυκαται, και παντα τα προσπιπτοντα ιχθυδια εσθιει.
110. Πως ανθρωπον την εαυτου τροφην εμουντα.
Ανθρωπον εμουντα την ιδιαν τροφην και παλιν απληστως εσθιοντα βουλομενοι σημηναι, εναλιον γαλεον ζωγραφουσιν · ουτος γαρ κυει μεν δια του στοματος, νηχομενος δε καταπινει τον γονον.
111. Πως ανθρωπον ανθρωπων αλλοφυλων χρωμενον μιξει.
Ανθρωπον ανθρωπων χρωμενον μιξει αλλοφυλων βουλομενοι σημηναι, σμυραιναν ιχφυν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ εκ θαλασσης αναβαινουσα τοις εχεσι μιγνυται και ευθεως εις την θαλασσαν επιτρεχει.
112. Πως ανθρωπον επι φονω κολασθεντα.
Ανθρωπον επι φονω κολασθεντα και μεταμεληθεντα βουλομενοι σημηναι, τρυγονα περιπεπλεγμενην αγκιστρω ζωγραφουσιν · αυτη γαρ θηρα κατασχεθεισα ριπτει την εν τη ουρα ακανθαν.
113. Πως ανθρωπον αφειδως κατεσθιοντα τα αλλοτρια.
Ανθρωπον αφειδως κατεσθιοντα τα αλλοτρια και υστερον κατανηλωκοτα τα ιδια βουλομενοι σημηναι, πολυποδα ζωγραφουσιν · εκεινος γαρ, εαν απορηση τροφης της απο αλλων, τας ιδιας πλεκτανας εσθιει.
114. Πως ανθρωπον επι καλω ορμησαντα.
Ανθρωπον επι καλω ορμησαντα και αντι τουτου κακω περιπεσοντα βουλομενοι σημηναι, σηπιαν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ, εαν ιδη τινα βουλομενον αυτην θηρασσαι, προιεται εις το υδωρ εκ της κοιλιας το μελαν, ωστε εκ τουτου μηκετι βλεπεσθαι και ουτω διαφευγει.
115. Πως ανθρωπον γονιμον.
Ανθρωπον γονιμον βουλομενοι σημηναι, στρουθιον πυργιτην ζωγραφουσιν · ουτος γαρ υπο ορμης αμετρου και πολυσπερμιας οχλουμενος επτακις μιγνυται τη θηλεια εν μια ωρα αθροως σπερμαινων.
116. Πως ανθρωπον συνοχεα και ενωτικον.
Ανθρωπον συνοχεα και ενωτικον βουλομενοι σημηναι λυραν ζωγραφουσιν · αυτη γαρ συνεχειαν φυλαττει των ιδιων κρουματων.
117. Πως ανθρωπον παλαι μεν αποσταντα των ιδιων νοηματων, υστερον δε
της εαυτου γεγονοτα φρονησεως.
Ανθρωπον παλαι μεν αποσταντα των ιδιων νοηματων, υστερον δε της εαυτου γεγονοτα φρονησεως και ταξιν επαγαγοντα τη εαυτου ζωη βουλομενοι σημηναι, συριγγα ζωγραφουσιν · αυτη γαρ επιστρεπτικη εστι και αναμνηστικη των καταθυμιως πεπραγμενων αυτω και μαλιστα τεταγμενον εκτελουσα φθογγον.
118. Πως ανθρωπον ισως πασι το δικαιον απονεμοντα.
Ανθρωπον ισως πασι το δικαιον απονεμοντα βουλομενοι σημηναι, στρουθοκαμηλου πτερον γραφουσι · τουτο γαρ το ζωον πανταχοθεν ισα εχει τα πτερυγωματα παρα τα των αλλων.
119. Πως ανθρωπον φιλοκτιστην.
Ανθρωπον φιλοκτιστην βουλομενοι σημηναι χειρα ανθρωπου γραφουσιν · αυτη γαρ ποιει παντα τα κτισματα.
ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΩΝ